Genellikle erkeklerde bel çevresi, kadınlarda bel ve basen bölgesindeki yağlar en büyük şikayet edilen bölgeler.. Zayıflamak için diyetler yapılsa dahi istenilen o görüntüye ulaşmak neden mümkün olmuyor? Bölgesel yağlardan kurtulmak için nasıl bir beslenme programı uygulamalıyız?
Bu soruların cevabı için öncelikle vücudumuzdaki yağ dokusunu iyice anlamamız gerekiyor.
Yağ dokusu denildiğinde akla ilk olarak genelde vücut hacmimizi artıran beyaz yağ dokusu gelir. Oysaki vücudumuzda beyaz ve kahverengi olmak üzere iki farklı renkte ve özellikte yağ dokusu bulunur. Hatta son yıllarda yapılan çalışmalarla bu iki yağ dokusuna bir yenisi daha eklendi.. Bej yağ doku denilen bu yağ türü, hem beyaz hem de kahverengi yağa özgü özellikler taşıdığından iki yağ dokusu çeşidinin ara formu olarak söylememiz mümkün.
Beyaz yağ dokusu
İhtiyacımızdan fazla beslenip kilo aldığımız zaman artan doku beyaz yağ dokusudur.
Beyaz yağ vücutta enerji deposu olarak görev alan, vücudu mekanik etkilere karşı destekleyen ve vücut sıcaklığının korunmasına yardımcı olan bir doku türü. Beyaz yağ dokusu hücreleri yüksek miktarda yağı depolayabilme özelliğine sahiptir.
Vücutta visseral beyaz yağ dokusu (iç yağlanma ) ve subkutan beyaz yağ dokusu (deri altı) olmak üzere 2 ana bölgede depolanır. Organlarımızın etrafındaki yağların yani iç yağlanmanın artması insülin direnci, tip 2 diyabet, aterosklerozis gelişimi, karaciğer yağlanması gibi bir çok hastalığa sebep olur.
Kahverengi yağ dokusu
Yenidoğan bebeklerde ve kış uykusuna yatan memelilerde yüksek düzeyde kahverengi yağ dokusu bulunur. Kahverengi yağ dokusunun temel görevi vücut ısısını korumaya yardımcı olmaktır. Yapılan çalışmalar ilerleyen yaşla birlikte insanlarda kahverengi yağ dokusu oranının yavaş yavaş düştüğünü göstermektedir.
Kahverengi yağ dokusu vücuttaki kalori tüketimi konusunda önemli bir kapasiteye sahip. Yani enerjinin depolanmasına değil, kullanılmasına yardımcı olur. Son yıllardaki çalışmalar kahverengi yağ dokusunun diyabet ve obeziteye karşı koruyucu olabileceğini gösteriyor. Bu nedenle bireylerdeki kahverengi yağ miktarı ile şişmanlık arasında ters bir ilişki olduğu bildirilmektedir.
Bej yağ dokusu
Bir diğer yağ doku türü olan bej yağ doku ise, hem kahverengi hem de beyaz yağa özgü özelliklere sahiptir. Özel bir etkiye maruz kaldıklarında kahverengi yağ hücreleri gibi vücut ısısını düzenleme mekanizmasına etki ediyorlar. Bugüne dek kemirgenler üzerinde yapılan çalışmalar, bej yağ hücrelerinin de obeziteye karşı etkili olabileceğini ortaya koymaktadır. Ancak henüz mekanizması net ve kesin olarak anlaşılamamıştır.
Yağdan kilo kaybını nasıl sağlayabiliriz?
Uzun süre açlık yaşayıp kilo verdiğiniz zaman hücrelerin ana yakıtı olan ve enerji sağlayan glukoz vücuda uzun süre alınmayınca vücudunuz glikoz dışındaki kaynaklardan enerji üretimi gerçekleştirir. Depo yağlar kullanılarak enerji kullanılabileceği gibi vücut yüksek derecede strese girerek alarm sinyallerini verir. Bu durum ilk olarak yağdan kaybı sağlasa da bir süre sonra metabolizma az gelen enerjiye göre çalışmaya kendi adapte ederek kendini korumaya çalışır. Bunun dışında yetersiz beslenme ile sağlığınızı korumanız için dışarıdan almanız gereken bazı besin öğelerini ve bileşenlerini alamadığınız için kan değerlerinizde düşüş ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Örneğin; demir seviyelerinizin düşük olması kilo vermenizi daha da zorlaştırır. Demirin görevi hücrelerin enerji açığa çıkarması için gerekli oksijeni taşımaktır. Eksikliğinde metabolizma iyi bir şekilde çalışamaz. Yine B12 eksikliği de kendinizi gün içerisinde halsiz, yorgun hissetmenize, Kalsiyum eksikliği kaslarınızı doğru bir şekilde çalışamamasına, D vitamini eksikliği metabolik süreçlerin zorlaşması gibi daha bir çok durumla vücudunuzun savaşmasına neden olur.
Yağdan kaybı sağlayıp daha iyi bir görünüme ulaşmak için kalori kısıtlamasını sizin değerlerinize göre planlayıp vücutta yüksek derecede stres yaratmak yerine az bir stres faktörü yaratarak vücudu devamlı çalıştırmak gerekir. Bir yandan da metabolizmanızı hızlandıracak bir beslenme modeli ile iç yağlanma seviyelerini de en iyi şekilde düşürerek ilerlemek önemlidir.
Bölgesel olarak incelmek mümkün mü?
Doğdumuz andan ergenlik dönemine kadar hücre yapılanması gerçekleşir. Ergenlik dönenimde ise hücre yapımı ve yıkımı bir süre eşitlenir. Daha sonra yıkım başlar. Ergenlik dönemine kadar genetik yatkınlık gibi kalıtsal durumlar, yapılan egzersiz gibi etkenler ile yağ hücrelerimizin vücudumuza dağılımı değişir. Kimimizin üst bölgesinde daha fazla sayıda yağ hücresi varken kimizin basen, bacak gibi alt bölgesinde daha fazla sayıda yağ hücresi bulunur.
Zayıflama ile vücudumuzdaki tüm yağ hücreleri giderek küçülür. Yani sadece tek bir bölgeden yağ kaybı olmaz. Yağ hücre sayımızın fazla olduğu bölgeler sadece yağdan kaybı sağlayan ve sizin değerlerinize uygun beslenme programı ile görünüm olarak daha iyileştirilebilir. Bunun dışında yapılan çalışmalara baktığımızda kalsiyum tüketiminin, östrojen hormonunu arttıran besinleri tüketmenin bel çevresindeki yağlanmayı azaltacağına dair sonuçlar olsa da her kişinin kan değerlerine, genetik yapısına, yaptığı egzersize uygun ve etkili bir beslenme programı esas alınmalıdır.
Bedeni formda tutmanın temel yollarından biri olan egzersiz de vücut şekillenmesin de büyük bir öneme sahiptir. Egzersiz, sempatik sinir sistemi uyarımı yoluyla kahverengi yağ hücrelerinin desteklenmesi için bir diğer etkili yoldur. Son yıllarda kahverengi yağ dokusu ve egzersiz hakkında yapılan çalışmalar, düzenli egzersizin kahverengi yağ hücrelerinin mitokondriyal gen ifadesini ve sayısını artırdığını göstermektedir. Bir uzman eşliğinde yapılan egzersiz ve yağdan kaybı sağlayan diyet programı ile vücut şekillenmesini sağlayarak daha fit bir görünüm elde edebilirsiniz.