Dünya Sağlık Örgütünün ciddi bir halk sağlığı problemi olarak tanımladığı obezite ülkemizde ve dünyada ciddi bir artış göstermiştir. Bununla beraber obezitenin önüne geçilmesi için çeşitli yollar aranmıştır. Kısa sürede hızlı kilo kaybetmenin yöntemi olarak belirlenen popüler diyetler çeşitli isimlerle karşımıza çıkmaktadır. Bu diyetlerin bazıları çok düşük kalorili, bazıları yüksek proteinli bazıları ise düşük karbonhidratlıdır. Birçoğu tek bir besin türünün yüksek miktarda tüketilmesi kalan besin türlerinin çok az veya hiç tüketilmemesi üzerine kurulmuştur.
Yüksek Proteinli Diyetler
Yüksek proteinli diyetlerin amacı hızlı kilo kaybı olarak belirlenmiştir. Protein diyetlerinde temel yiyecek et ve et ürünleri olmuştur. Neredeyse günün her öğününde bu besin grubundan alınmaktadır. Protein her ne kadar faydalı olsa da günlük alınması gereken miktarın üzerine çıkılmasının birçok olumsuz yanı bulunmaktadır.
Gereğinden fazla ve sürekli alınan protein idrarla birlikte kalsiyum atılımına yol açabilmektedir. Bu kalsiyum var olan kemik dokudan alındığı için kemiklerin kalsiyum yoğunluğunu düşürebilmektedir. Bununla birlikte proteinin temel kaynağı olan et ve et ürünlerinin içerdiği kolesterol kalp damar hastalıklarının temel sebebi olabilmektedir. Karaciğer yağlanması, gut hastalığı, böbrek hastalıklarına da zemin hazırlamaktadır.
Çok Düşük Kalorili Diyetler
Hoolywood, İsveç, antistress, yağ yakıcı gibi çeşitli isimlerle karşımıza çıkan bu diyetler günlük 500-800 kalori ile sınırlı olabilmektedir. Bu diyetlerin genel özelliği protein ve yağ içeriği yüksek karbonhidrat içeriği düşük olmasıdır. Diyetin karbonhidrat içeriği düşük olduğu için vücut ihtiyacı olan karbonhidratı kas dokudan kullanır. Vücuttan sıvı kaybı olur ve ağırlık kaybı olarak tartıya yansır. Sağlıklı kilo kaybında istenilen yağ dokusu kaybıdır. Bu diyetlerin uzun süre devam ettirilmesi halinde vücut temel işlevlerini dahi yerine getiremeyecek kadar düşük enerji aldığı içinde ölümle dahi sonuçlanabilmektedir.
Tek Bir Besine Dayalı Diyetler
Tamamen bilimsellikten uzak tek bir besin türüne ( lahana diyeti, karpuz diyeti, pirinç diyeti gibi ) dayalı bu diyet türleri insan sağlığını tehlikeye atmaktadır.
İnsan metabolizması tek bir besin türü tüketildiğinde ani bir hız artışı gösterilebilir. Bununla birlikte geçici bir kilo kaybı oluşabilmektedir. Fakat bu kayıp maalesef kas ve sıvı kaybı olarak gerçekleşmektedir.
Aynı zamanda diğer besin öğelerinden almamız gereken vitamin ve mineraller alınmadığı için bu besin öğelerinin eksiklikleri görülmektedir. Bununla birlikte saç dökülmeleri, tırnak kırılmaları, halsizlik, ağrı, kabızlık görülebilmektedir.
Sürekli Bir Sıvıyla Beslenilen Diyetler
Karşımıza ‘’Juice Diyet ‘’ olarak çıkan sıvı diyetler meyve ve sebzelerin sadece sıvı formda tüketilmesiyle gerçekleşir. Bu diyet türlerinde temel amaç kilo kaybının yanında vücudumuzun toksinlerden arınması olarak belirlenmiştir. Sıvı diyetlerde genellikle içecekler düşük kaloride olur ve kısa aralıklarla tüketilir. İçeceklerin kalorileri kademeli olarak arttırılır.
Sıvı diyetleri sürdürmek mümkün değildir. İnsan fizyolojisinde çiğnemek haz ve doygunluk verir, kişinin yemekten keyif almasını sağlar. Aynı zamanda sosyal ortamlarda bu diyetlerin uygulanması zor olacağından kişinin yaşam kalitesini de düşürür.
Peki Hangi Diyet Sağlıklı?
Vücudumuzun hücrelerinin düzenli çalışabilmesi için protein, yağ, karbonhidrat, vitamin ve minerallerin yeterli miktarda alınması gerekmektedir. Ancak sağlıklı bir örüntüye sahip beslenme ile bu durum gerçekleşebilmektedir. Sayısını arttırabileceğimiz popüler diyetlerle bu durum söz konusu değildir. Doğru bir tabak modelinde çeşitlilik önemlidir. Kimi zaman bir besin gurubundan aldığımız besin öğesini diğerinden alamayabiliriz. Herhangi bir besin eksikliği veya fazlalığı ile çeşitli sağlıklı sorunları ile karşılaşabiliriz.
Sağlıklı beslenme yaşam boyu sürdürülebilen, damak tadımıza uygun, yaşam kalitemizi düşürmeyen ve ihtiyacımız olan besin öğelerini karşılayan beslenme programlarını tercih ederek gerçekleşir.