Dijital tartılar artık evlerimize girmeye başladı. Bu sayede evlerimizde detaylı olarak vücut analiz sonuçlarını görebiliyoruz. Hatta bazı cihazlarda sonuçlar hemen telefonumuza bluetoothla bile aktarılabiliyor.
Peki bu sonuçlar bize ne söylüyor?
Sonuçları yorumlamaya geçmeden önce en doğru sonuçlara ulaşmak için ne zaman ve nasıl bir şekilde tartılmamız gerektiğinden bahsetmek istiyorum. Çünkü bazen kilo vermek için uğraşmamıza rağmen tartıda artmış bir rakamla karşı karşıya kalabiliyoruz.
En doğru tartılma zamanı ne zamandır?
Kilo takibinizi yaparken tartıya çıkma saatinize dikkat edin.
Daha güvenilir sonuçlara ulaşmak istiyorsanız sabah aç karnına ya da yemek yedikten en az 3-4 saat sonra tartılabilirsiniz.
Yeterki haftalık kilo takibini yaparken hep aynı şekilde tartılmaya özen gösterin.
Yani ilk olarak sabah aç karnına tartıldıysanız bundan sonraki haftalarda yine sabah kahvaltıdan önce tartılın.
Üzerinizdeki kıyafetler de tartı sonucunu etkileyen faktörlerden biri. Kıyafetleriniz olmadan tartılabilir ya da giydiğiniz kıyafetlerde çok değişikliğe gitmeden tartılmayı deneyebilirsiniz.
Spor yapmakta tartı sonucunu etkiler. Spordan önce ve sonra tartı sonucu farklılaşabilir.
Güvenilir bir sonuç için spordan önce tartılmayı deneyin.
Tartılırken özellikle zeminin düz olmasına da dikkat edin.
Tartıya çıkmadan önce tuvalet ihtiyacınızı giderebilirsiniz. Ya da her hafta aynı şekilde aynı saatte çıkarakta karşılaştırma yapabilirsiniz.
Tartıldıktan sonra karşımıza çıkan puan, kas ağırlığı, su yüzdesi, yağ yüzdesi gibi değerler neden sürekli değişiyor?
Tartı sonucunu etkileyen çok fazla konu var. Bir önceki akşam yetersiz su tüketimi, fazla tuz alımı, alkol alımı, kadınlarda premens dönemleri, kabızlık, hemen öncesinde su içmek ya da yemek yemek, vs.. Tüm bu etkenlerden dolayı her gün tartıya çıkmak yerine belirli periyotlarda (haftada bir ya da 15 günde bir) ve aynı koşullarda çıkmayı deneyin.
Tartıldıktan sora çıkan sonuçlar bize neyi gösteriyor?
Dijital tartıda tartıldık ve vücut analizimizin sonuçları karşımıza geldi.
İlk olarak toplam kilomuzu sonuçlarda görebiliriz. Bunun dışında bazı tartılar bize ortalama bir puan verir. Bu puan sizin tüm değerlerinize göre oluşturulmuş otomatik bir puandır. Yağ yüzdeniz yüksek, kas ağırlığınız düşükse toplam puanınız düşük çıkar. Tüm değerler ideale geldikçe, kas ağırlığınız arttıkça bu puanda artmaya başlar.
Toplam kilonuz dışında size bir de ideal kilonuzun kaç olması gerektiği yazar. Bu da Dünya Sağlık Örgütü’nün oluşturduğu bir standardizasyon olan Body Mass Index (Vücut Kütle Endeksi) ile ilişkilidir.
Vücut Kitle İndeksi (BMI) Hesaplaması Nasıl Yapılır?
• 18.5 kg/m2’nin altında olanlara zayıf
• 18.5 kg/m2 ile 24.9 kg/m2 arasında olanlar normal kilolu kabul edilmektedir.
• 25 kg/m2 ile 29.9 kg/m2 arasında çıkmış ise, fazla kilolu kabul edilmektesiniz.
• kg/m2 ile 39.9 kg/m2 arasında sonuca ulaşanlara obez denmektedir.
• 40 kg/m2 üzerinde çıkan sonuçlar için ileri derecede obez, yani morbid obez dnmektedir.
Yaşa göre kişinin ideal vücut kitle indeksi de farklılık göstermektedir.
Bu aralıklara göre belirlenen ortalama kilo sizin değerlerinize göre oluşturulur ve ideal kilonuzu gösterir.
BMI (Vücut Kitle Endeksi) her 3 kg’da bir bırakan düşer.
Kas Ağırlığı: Kas ağırlığı hemen artış göstermez. Düzenli bir kas yapımını arttıran egzersiz programıyla vücudun bir haftada gösterdiği kas yapımı yaklaşık 500 gram kadardır. Tartı sonucunda bazen vücut su tuttuğunda yani ödem olduğunda kas ağırlığını da yüksek gösterebilir.
Çünkü kas dokularımız % 75 oranında su içerir.
Toplam kas ağırlığı yumuşak kas dokusu (soft lean mass) ile birlikte iskelet kasları (skeletal muscle mass) içerir.
Tartıdaki yağ yüzdesi kilo verince neden yükseliyor?
Danışan kilo verse de yağ yüzdesine bakıp yükseldiğini görünce yağdan kilo veremediğini düşünebiliyor. Durumu bir örnekle anlatalım:
Kişi 70 kiloda ve tartıldığında yağ yüzdesi % 40 olsun.
70 kilonun %40’ını hesapladığımızda 28 kg oluyor.
O hafta zayıflama diyetini uyguladıktan sonra 1 kg veriyor. Toplam kilo 68 çıkıyor ancak yağ yüzdesi %40. 5 olarak görünüyor.
68’in % 40.5’ine baktığımızda sonuç 27.54 yani 500 gram kadar bir yağ kaybı var.
Eğer kişi az yemeye gidip çok düşük kalorili bir program uyguladıysa daha ağırlıklı olarak su kaybı görülebileceği gibi kas, bağ ve destek dokusu kaybı da yaşanabilir.
Sıvı Oranı (%): Yetişkin bir insanın ağırlığının yaklaşık %50 – 70’ i vücut sıvısından oluşur.
Bu oran kişinin yaşına ve cinsiyetine göre değişmektedir. Bu değer duştan sonra, çay, kahve içtikten, alkol aldıktan veya egzersiz yaptıktan sonra değişir ve çok net bir sonuç veremeyebilir.
Genellikle bu oran danışanın dehidrasyon tespiti yapılmasında, günlük sıvı alımının değerlendirilmesi açısından büyük önem taşır.
Protein Miktarı: Kas, esas olarak proteinden oluşur ve bir “protein bankası” olarak işlev görebilir. Vücudunuz travmatik bir yaralanma gibi şiddetli stres altına girdiğinde, iyileşme süreci tetiklenir ve bazı durumlarda miktarın dört katına kadar ek protein gerekebilir. Diyetinizden bu miktarda protein alamadığında, vücudunuz protein bankasından, yani kaslarınızdan ihtiyacı olanı almaya başlayacaktır.
Bazal Metabolizma Hızı: Kcal ve Kjl olmak üzere 2 farklı ölçüm birimi ile ifade edilir. Vücudunuz hareketsiz ve bilinciniz açıkken vücudun günlük ihtiyacı olan enerji miktarını gösterir. BMR, RMR, BMH olarakta ifade edilebilir.
İç Yağlanma Seviyesi (Visceral Fat Rate): Organlarımızın etrafında yer alan yağ seviyesini gösterir. 1 – 15 arasında bir değer gösterilir.
Sağlıklı kilo kaybı sağlandığı takdirde bu seviye giderek azalır.
Mineral Miktarı: Vücudumuzda bir çok yerde (iskelet sistemimizdeki kemiklerimiz, kıllar, saç, tırnak, dişler vb… ) mineral yapı yer alır.
Kemik mineral yoğunluğu da kemiklerimizde yer alan kalsiyum, fosfor, ve diğer mineraller hakkında bize bir göstergedir.
Metabolizma Yaşı. Boy, kilo, yağ ağırlığı sıvı yüzdesi gibi referans değerlerin algoritmik yapı ile değerlendirilmesi sonucu oluşturulan bir sonuçtur. Sizin analiz değerlerinize uygun düşen yaşı gösterir.
Yağsız Kütle (Free Fat Mass) ile Yalın Vücut Ağırlığı(Lean Body Mass) arasındaki fark nedir?
Toplam vücut ağırlığı, yağ kütlesi ve yağsız kütleden oluşur. Yağsız kütle (FFM) kemik, kas, hayati organlar ve hücre dışı sıvıdan oluşur.
Yalın vücut kütlesi (LBM), vücudunuzdaki her şeyin ağırlığından esansiyel olmayan yağınızı çıkardığınızda. ortaya çıkan ağırlıktır. Buna cildinizi, kemiklerinizi, kaslarınızı, organlarınızı, bağlarınızı, tendonlarınızı ve vücut suyunuz dahildir.
Organlarımızda ve iliğimizde metabolizma için gerekli olan bir miktar yağın bulunur. Buna esansiyel yağlar denir.
Lean Body Mass (LBM), hücresel membranlardaki lipidleri içermesiyle Free Fat Mass (FFM)’ten farklıdır, ancak bu toplam vücut ağırlığının sadece küçük bir kısmını oluşturur (erkeklerde %3’e ve kadınlarda %5’e kadar).*
Literatürde kemik kütlesi bazen LBM’ye dahil edilmiş, bazen de dahil edilmemiştir .
Lean Body Mass ile yağ ağırlığı toplamı bize kişinini toplam kilosunu verir.
Metabolizma hızı için müthiş bir göstergedir.
*Yu S, Visvanathan T, Field J, et al. Lean body mass: the development and validation of prediction equations in healthy adults. BMC Pharmacol Toxicol. 2013;14:53. Published 2013 Oct 14. doi:10.1186/2050-6511-14-53