Vegan Beslenme

Vegan Beslenme

Vegan beslenme tarzını benimseyenler hayvansal kaynaklı besinleri tüketmezler. Veganlar, hayvansal besin ürünlerini tüketmediği gibi, yapımında deri, kürk, kemik, jelatin, yün (koyun yünü, kaşmir, angora), ipek gibi hayvansal maddelerin kullanıldığı yiyecek dışı maddeleri de kullanmazlar.

Vejetaryenlikten farklı olarak vegan beslenme tarzında süt ve süt ürünlerine, bal, propolis gibi besinlere de yer verilmez. Türk yemek kültüründe hayvansal besinlere çok fazla yer verildiğinden kültürümüze çok uzak bir beslenme tarzı olduğu söylenebilir. Fakat gelişen gıda üretim zincirleri beraberinde vegan beslenmeye uygun birçok ürünü hayatımıza soktu diyebiliriz. Hayvansal süt yerine soya sütü ve badem sütü vegan beslenme tarzı için uyumlu ürünlere örnek verilebilir.

Vegan beslenmede hayvansal ürünler kısıtlandığından bazı makro ve mikro besin ögeleri açısından yetersizlik görülebilmektedir. Bunlar başlıca protein, B12 vitamini, demir ve kalsiyumdur. Yaşamımız için elzem nitelikte olduklarından vegan beslenmeyi tercih eden bireylerin bu ihtiyaçlarını karşılayabilmek için beslenme düzenlerine çok daha özen göstermeleri gereklidir. Eksikliğin devam ettiği durumlarda bir uzmandan destek alarak takviye almaları gerekebilir.

PROTEİN

Hayvansal protein kaynaklarının bitkisel protein kaynaklarına göre daha yüksek kalitede protein içerdiğini söyleyebiliriz. Bu durum vegan beslenme tarzını benimseyenlerin protein açısından fakir bir diyetle beslenmesine neden olabilmektedir. Bu nedenle yeterli miktarda mutlaka vegan protein kaynaklarına beslenmede yer verilmesi gerekir. Peki nedir bu vegan protein kaynakları;

soya ürünleri, mercimek, fasulye, buğday, yulaf, arpa, kabak çekirdeği, badem, kinoa, chia tohumu, vb gibi bitkisel kaynaklı protein çeşitleri.

B12 VİTAMİNİ

 Et ürünleri B12 açısından zengin besinler olduğu için vegan beslenmede B12 vitamini eksikliği sık görülen bir diğer problem diyebiliriz. B12 bağışıklık sistemi, zekâ ve hafıza için büyük bir öneme sahiptir. Ayrıca B12 yetersizliğinin anemiye ve sinir sistemi tahribatına sebep olduğu bilinmektedir. Zenginleştirilmiş bazı bitkisel sütler, bazı soya ürünleri B12 kaynağı olarak kullanılır. Vegan beslenme tarzını uygulayan bireylerin eksiklik durumunda mutlaka takviye alınması önerilir. Fakat B12 takviyeleri ve zenginleştirme işlemi içinde hayvansal kaynakların kullanıldığı bilinmektedir.

DEMİR

Demir besinlerde hem demir ve hem olmayan demir olmak üzere iki şekilde bulunur. Hem demir vücutta daha kolay emilir ve hayvansal kaynaklı ürünler hem demir açısından zengindir. Bu yüzden vegan bireyler de sık sık demir eksikliği ile karşılaşılır. Bitkisel kaynaklı besinler yalnızca hem olmayan demir içerirler. Bitkisel kaynaklı demirin vücutta emilimi daha zor olsa bile takviye kullanmadan demir emilimini arttıran yöntemler ile vegan bireyler demir ihtiyacını karşılayabilirler. Örneğin ıspanak ile birlikte C vitamini içeriği yüksek olan limonu kullanmak demir emilimini arttıramaya yardımcı olur. Zengin demir içeriğine sahip bitkisel kaynaklara baktığımızda mercimek, kuru fasulye, ıspanak, kuru kayısı ve pekmez örnek olarak gösterilebilir.

KALSİYUM

En iyi kaynağı süt ve süt ürünleri olan kalsiyum minerali yetersizliği vegan bireylerde sık görülen bir diğer problemdir. Kalsiyum kemik ve diş gelişimi için çok önemli olmasının yanı sıra sinir sistemi fonksiyonları üzerinde etkilidir. Vegan kalsiyum kaynaklarına örnek olarak yeşil yapraklı sebzeler, tofu, portakal, kuş üzümü, keçi boynuzu ve incir verilebilir. Ayrıca sert sular kalsiyum içerirken yumuşak sular neredeyse hiç kalsiyum içermezler.